به نام خدا
با عرض سلام
بحثی در یکی از کانونهای گفتمان با دوستان در مورد عربی خواندن نماز صورت گرفت که بنده سوالات موجود در این زمینه و پاسخهای ارائه شده رو به طور خلاصه جمع بندی نمودم که خدمت دوستان ارائه می کنم
سوال : چرا باید نماز رو عربی خوند ؟؟
الف) نماز یکی از قوانین اسلام است و خواندن ان پس از مسلمان شدن فرد است و مشخصه وقتی که شخصی خدا رو قبول کرد و به این نتیجه رسید که حضرت محمد (صلی الله علیه و اله ) به عنوان اخرین پیامبر الهی است و قبول اسلام را برای خود تکلیف الهی دانست در اون صورت دیگه بحث از جزئیات معنی و مفهومی نخواهد داشت چون نمی شه انسان اسلام رو قبول کنه اما احکامشو قبول نداشته باشه .روش عقلا هم همین است مثلا چنانچه به دکتری اعتماد پیدا نمودند دیگه وقتی او نسخه ای را تجویز نمود از او دیگه مواد تشکیل دهنده دارو ها و علت ترکیب اونها رو نمی پرسند بلکه به صرف اعتماد به دستور او عمل می نمایند . در مورد بحث هم اگر شخصی به خدا و اسلام اعتقاد پیدا نموده و اعتماد کرد صرف دستور اسلام کفایت می کند
ب) اسلام تاکید بسیار زیادی بر عقل و تفکر داشته و مسلمانان را به تفکر و تعقل دعوت نموده است اما
1) آیا عقل حکم نمی کند انسان به حرف کسی که راه را از چاه می شناسد گوش فرا دهد ؟؟
2) ایا عقل انسان نمی گوید گوش فرا ندادن به سخن شخص مطمئنی که راه را از چاه می شناسد و قابل اطمینان است عین جهالت است ؟؟
3) آیا عقل انسان نمی گوید وقتی به علم و حکمت الهی و رسالت حضرت ختمی مرتبت ایمان آوردی لازمه اش قبول احکام و قوانین اسلام است ؟؟
لذا دنبال علت یک حکم بودن با مشروط نمودن قبول یک حکم به دانستن علت ان متفاوت است ما مخالف تحقیق برای یافتن علل احکام الهی نیستیم و خود نیز در این راه تلاش می کنیم اما نیافتن دلیل و فلسفه حکمی رادلیل بر نداشتن علت نمی دانیم چون به یقین برایمان ثابت شده است که واضع حکم دارای علم ما فوق بشری است و هیچ کار بی حکمتی از او صادر نمی شود
ج) علی رغم اینکه مهم ترین دلیل اینگونه احکام عمل نمودن به دستورات خداوند تبارک و تعالی است اما دلایل محکمی نیز از دیدگاه برون دینی گاها در قران و یا روایات و یا از طرف علما بیان شده است که بزعم من هر منصفی با مطالعه اونها به حکمت بالای این گونه احکام اعتراف خواهد نمود برای نمونه بنده پاسخی رو که مقاله ای مجزا به اون پرداخته ام رو خدمتتون تقدیم می کنم
سؤال: چرا باید نماز را به زبان عربی بخوانیم در صورتی که اکثر مردم معنی آن را نمی دانند و فقط به طور طوطی وار و حفظ شده تکرار می کنند و چرا نباید نماز را به زبان خویش بخوانیم به طوری که هر چه می خوانیم بفهمیم ؟
اولاً: زبان عربی به شهادت آنها که اهل مطالعه در زبان های مختلف جهانند آنچنان زبان وسیعی است که می تواند ترجمان لسان وحی باشد و مفاهیم و ریزه کاری های سخنان خدا را بازگو کند، علاوه بر این، مسلم است که اسلام از جزیرة عربستان از یک کانون تاریکی و ظلمت و توحش و بربریت طلوع کرد. و در درجه اول می بایست مردم آن سامان را گرد خود جمع کند. آنچنان گویا و روشن باشد که آن افراد بی سواد و دور از علم و دانش را تعلیم دهد و در پرتو تعلیمش دگرگون سازد. البته قرآن با این زبان برای همه مردم جهان قابل فهم نیست (و به هر زبان دیگری بود نیز همین گونه بود) زیرا ما یک زبان جهانی که همة مردم دنیا آن را بفهمند نداریم ولی این مانع از آن نخواهد شد که سایر مردم جهان از ترجمة های آن بهره گیرند و یا از آن بالاتر، با آشنایی تدریجی با این زبان خود آیات را لمس کنند و مفاهیم وحی را از درون همین الفاظ درک نمایند.[1]
ثانیاً: خواندن نماز به عربی یکی از نشانه های جهانی بودن دین اسلام است، زیرا جمعیتی که در یک صف قرار می گیرند و در جبهة واحدی فعالیت می کنند ناگزیرند زبان واحدی داشته باشند و وحدت یک جمعیت بدون این قسمت مسلماً کامل نیست.
امروز عده ای از متفکران معتقدند تا دنیا بصورت یک کشور درنیاید مردم جهان روی سعادت نخواهند دید و برای اینکه این موضوع جامة عمل به خود بپوشد، نقشه هایی طرح کرده اند و یکی از مواد برنامه آنها به وجود آوردن یک زبان بین المللی و جهانی است.
خلاصه اینکه خواندن نماز به یک زبان از طرف تمام مسلمانان رمز وحدت و نشانه یگانگی مسلمانان است و با توجه به اینکه زبان عربی به اعتراف اهل فن یکی از وسیعترین و جامعترین زبانهای دنیا است، این حقیقت روشن تر می شود که: تمام فرق مسلمانان می توانند آن را به عنوان یک زبان بین المللی بشناسد و از آن به منظور حسن تفاهم و همبستگی اسلامی استفاده کنند.[2]
ثالثاً: خواندن نماز به یک صورت معین آن را از دست برد تحریف و آمیخته شدن به خرافات و مطالب بی اساس، که بر اثر مداخله افراد غیر وارد، هنگام ترجمة آن به زبانهای دیگر رخ می دهد نگاه می دارد و به این وسیله روح این عبادت اسلامی محفوظ تر می ماند، منتها بر هر مسلمانی لازم است به قدر توانائی با زبان دینی خود آشنا باشد و بداند با خدای خود چه می گوید؟ و اتفاقاً یاد گرفتن ترجمه نماز که در یک صفحه کتاب خلاصه می شود به قدری ساده و آسان است که ممکن است آن را در یک ساعت (برای تمام عمر) یاد گرفت.
همانطور که می دانیم مسئله توحید و یگانگی در تمام اصول و فروع اسلام یک زیر بنای اساسی محسوب می گردد، و نماز به سوی قبله واحد و در اوقات معین و به یک زبان مشخص، نمونه ای از این وحدت است.
اگر به هنگام مراسم حج در مکه باشیم و نماز جماعتی را که صدها هزار نفر از نژادها و ملیتهای مختلف از سراسر جهان در آن شرکت می جویند و همه با هم می گویند: الله اکبر ... مشاهده کنیم آنگاه عظمت و عمق این دستور آشنا می شویم که اگر هر یک این جمله روح پرور یا سایر اذکار نماز را با زبان محلی خود می گفت چه هرج و مرج زشتی در آن روی می داد.
رابعاً علاوه بر اینکه طبق فتوای بعضی از مراجع عظام تقلید، در قنوت دعا کردن، به غیر زبان عربی نیز جایز است.[3]
سخن گفتن با خداوند ارتباط برقرار کردن با حقیقت عالم منحصر به نماز نیست، بلکه در هر حالی که دوست داشته باشی با او ارتباط پیدا کنی، می توانی، لکن چون نماز و عبادت، آداب خاصی دارد که اگر آنها رعایت نشود، آن عمل مورد قبول واقع نمی شود؛ لذا انسان باید همین طور که دستور داده نماز را به عربی بخواند. به عنوان یک نکتة کلیباید بگویم چرائی در احکام در صورتی مفید است که علت آن در کلام خداوند یا اولیاء او (معصومین ـ علیهم السّلام ـ) ذکر شده باشد و الا انسان به جز خسته کردن خویش ثمرة دیگری نخواهد برد چرا که از این گونه (چراها) در همة احکام می توان بیان کرد
[1]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، دارالکتب الاسلامیه، ج 9، ص 299.
[2]. آیت الله مکارم شیرازی و آیت الله سبحانی. پرسشها و پاسخ ها، ص 57.
[3]. بنی هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، دفتر انتشارات اسلامی، ج 1، ص 627
سوالات دیگر در زمینه بحث :
چرا انسان برای نماز خواندن باید مجبور باشد وقت خود را صرف کرده و زبان عربی را یاد بگیرد ؟
یاد گرفتن ترجمه نماز اونقدر ساده است که من پیرمردان و پیر زنان بی سواد زیادی را دیده ام که ترجمه ان را بصورت کامل بلد هستند و در نیازی به فکر و تامل جهت به خاطر اوردن ندارند با سواد ها که جای خود دارد خیلی طول بکشه نیم ساعته فول هستند و نیازی به فرا گرفتن کامل زبان عربی وجود ندارد
آیا ارتباط بنده با خدا فقط با زبان عربی امکان دارد ؟
خیر ، اسلام نمی گه که همیشه با زبان عربی با خدا صحبت کنیم و ما می تونیم در دعا هامون و حتی در قنوت نماز به زبان خودمون با خدا راز و نیاز کنیم نماز یک برنامه روزانه است و از قضا مساله وحدت مسلمین بواسطه اینکه برنامه های انسان ساز اسلام منحصر به فرد نمی شه هم در اون لحاظ شده و حتی بگونه ایه که اصل اولیه در نماز ، نماز جماعت می باشد که البته اجازه نماز فرادا هم داده شده
چرا باید وقتی به اصول دین معتقد شدیم به لوازم ان هم پایبند باشیم ؟؟
شما فرض کنید تابعیت کشوری رو قبول نموده اید یا اینکه به کشوری سفر کردید وقتی که این مساله رو قبول کردید دیگه نمی تونید بگید که من پایبندی به قوانین این کشور رو قبول ندارم البته ذکر این نکته لازمه که در قوانین کشور های مختلف امکان خطا وجود داره لذا اگر فرد بدون قبول فقط رفتارش را به گونه ای انجام دهد که نگویند خلاف می کند کفایت می کند و مشحصه که به علت همین نقص حق اعتراض به قوانین بشری محفوظه اما در قوانینی که خداوند متعال تعیین نموده به هیچ وجه خطا راه نداره در نتیجه انسان باید با اعتقاد کامل جهت اطاعت از امر الهی دستورات خداوند تبارک و تعالی را عمل نماید
چرا در ادیان دیگر کتب اسمانیشون و نمازشون مثلا تورات رو به زبان محلی خودشون می خونند اما در اسلام به زبان عربی ؟
دانشمندان و مترجمان بزرگ زبان همیشه تاکید دارند که اگر می خواهیم مطلبی را به صورت کامل درک کنیم بهترین روش مطالعه ان مطلب با زبان اصلی می باشد چون در ترجمه انتقال عین مفاهیم ممکن نیست این سخن درباره نوشته های انسانها می باشد چه رسد به قران که معجزه حضرت ختمی مرتبت (صلی الله علیه و اله ) می باشد لذا هر کس معتقد است که می توان نماز را به فارسی خواند از او ترجمه دقیق سوره حمد رو می خواهیم البته می دانیم که این کار اصلا عملی نیست چون قران بر خلاف تورات که بصورت زندگی نامه سالیان سال پس از حضرت عیسی نوشته شده عین کلمات خداوند تبارک و تعالی است و لذا اگه در نماز از ترجمه استفاده بشه باید تمام زوایای متن زبان اصلی لحاظ بشه تا در بردارنده تمام مقصود باشه اگر شما توانستید مثلا سوره حمد را بگونه ای ترجمه کنی که تمام معنی کامل ان را در بر داشته باشد بفرمایید تا ما هم استفاده کنیم
پاسخ شما در مورد این سوال به مسلمانی که اسلام را دین کامل نمی داند و قران را نیز قبول ندارد چیست ؟
اگر شخصی دین اسلام را دین کامل نداند و قران را نیز کلام خداوند نداند او مسلمان نیست و ما به هیچ وجه به او نمی گوییم که نماز بخواند چون نماز خواندن پس از پذیرش دین اسلام است نه قبل از پذیرش ان
اگر قران برای عمل نمودن نازل شده پس چرا نباید از ترجمه ان استفاده کنیم ؟؟
درست است که هدف از نزول قران عمل نمودن است اما در خواندن نماز دستور به قرائت به ان شکلی است که نازل شده است در غیر نماز هر شخص می تونه با هر ترجمه صحیحی از قران استفاده کرده و به ان عمل کنه
شما که یکی از ادله عربی خوانده شدن نماز رو وجدت مسلمانان می دونید پس چرا مسلمانان وحدت ندارند ؟؟
در مورد احکام اسلام نمی توان با توجه به عملکرد افراد قضاوت نمود اسلام یک برنامه کامل است که قوانین ان مکمل همدیگر هستند و عمل ننمودن به یک قسمت ان مشکلاتی را در قسمتهای دیگر هم بوجود می اورد اسلام هیچ کجا نگفته که مسلمانان به جان هم بیفتند بلکه همیشه دعوت به اتحاد نموده است و اگر مسلمانان واقعا به اموزه های ان عمل کنند شاهد زندگی برادرانه بین مسلمین در همه جهان خواهیم بود
نکته مهم : روش بررسی انسان در مورد هر ایینی مانند بررسی علوم مختلف باید منطقی و با روش صحیح باشد شما نمی توانید قبل از یاد گرفتن جدول ضرب و جمع و تفریق مستقیم برید قواعد مشکل جبر و هندسه را یاد بگیرید بلکه باید قدم به قدم پیش برید تا اگر فردا گفتند 2ضدربدر 2 می شود 4 نگویید چرا در بررسی هر ایین هم همینگونه است شما اول باید اصول ان را یاد بگیرید و اگر در اصول اشکال دارید همانجا مطرح کنید و چنانچه اشکالی نداشتید دیگه مثل 2 ضدربدر 2 مساویه 4 همه جا قبول داشته و در نتیجه استدلالاتی که بر اساس اون هست رو هم قبول داشته باشید
یا حق